የሕግ ደንቦች በሲቪል ማህበረሰብ ደረጃ እንዲሁም በንግድ እና በፖለቲካ ውስጥ በሰው ልጆች ግንኙነቶች ውስጥ የሚከናወኑትን ሂደቶች ለመቆጣጠር የታቀዱ ናቸው ፡፡ የእድገታቸው ሂደት የመንግስትን የፖለቲካ ስርዓት ፣ ዓለም አቀፋዊ ሁኔታን ፣ ታሪካዊ እና ባህላዊ ቅርሶችን ጨምሮ በተዛመዱ በብዙ ነገሮች ላይ የተመሠረተ ነው ፡፡ የሕግ ደንቦች በሕጋዊ ድርጊቶች ውስጥ ይንፀባርቃሉ ፣ እሱም በተራው ፣ ሁሉንም ዓይነት የሰዎች ግንኙነትን በተግባር የሚያስተካክሉ ተገቢ አሠራሮችን ይወስናሉ ፡፡ ተራ ህጎች ከህገ-መንግስታዊ ህጎች ምን ያህል እንደሚለያዩ ፣ የህግ ደንቦች እንዴት እንደሚመደቡ እና ገንቢዎቻቸው የስልጣን ክፍፍልን መርህ እንዴት እንደሚተገበሩ መገንዘብ አስፈላጊ ነው ፡፡
በዛሬው ጊዜ በጣም በተለመደው የሕግ ትርጓሜ መሠረት “የሕግ ደንብ” የሚለው ፅንሰ-ሀሳብ በሕጉ መሠረት ለቡድን ተገዢዎች ቡድን አስገዳጅ የሆነ ደንብ ያመለክታል ፡፡ ያም ማለት የሕግ ደንቡ በባለስልጣኖች ፈቃድ የተሰጠ ሲሆን ከእነሱም ጥሰቶች ይጠበቃሉ ፡፡ በተጨማሪም ፣ ዘመናዊ የሕግ አሠራር እንደነዚህ ያሉት የቃላት አወጣጥ ልዩነቶችን የሚፈቅድ ቢሆንም “የሕግ የበላይነት” እና “የሕግ ደንብ” ፅንሰ-ሀሳቦችን ይለያል ፡፡ ለምሳሌ ፣ የሕግ የበላይነት የሚስተዳደረው ህጎችን በሚተገብሩ የክልል ባለሥልጣኖች አይደለም ፣ ነገር ግን በአንድ የተወሰነ ወግ ማዕቀፍ ውስጥ ወይም በተለመደው የሆቴል ክፍል የሕብረተሰብ ክፍል ግንዛቤ ውስጥ ባለው የሕዝብ አመለካከት ነው ፡፡
የሕግ ድንጋጌዎች ልዩ መለያዎች በተመለከተ እነሱ የሚወሰኑት በራሱ በኅብረተሰቡ አቅጣጫ እንደሆነና እንደ የቁጥጥር ዓላማ ሆኖ የሚሠራው በአጠቃላይ (አንዳንድ ጊዜ የተለዩ የሥራ ምድቦች) ማኅበረሰብ ነው ፡፡ ግን የግል ባህሪው በይዘቱ መሠረት ለህጋዊ ደንቦች መመሪያ አይደለም።
በተጨማሪም የአገራችን እና የዓለም አቀፉ ማህበረሰብ ሕጋዊ ደንቦች የንብረት አጠቃቀሞች መርሆዎች ተለይተው የሚታወቁ ሲሆን ይህም በአብዛኛው የቁጥጥር ዕቃዎች መስተጋብርን የሚያንፀባርቅ ነው ፡፡ በዚህ ሁኔታ የሕግ ደንብ ከእኩል ብቃት ጋር የአንድ የተወሰነ የሰዎች ቡድን ባህሪ እና አጠቃላይ ህብረተሰቡን በአጠቃላይ ይቆጣጠራል ፡፡ እና ለህጋዊ ደንቦች ተገዢ የሆኑ ነገሮችን ለይቶ ማወቅ የሚከናወነው በተመሳሳዩ ባህሪዎች (ሙያ ፣ ዕድሜ ፣ ማህበራዊ ቡድን ፣ ወዘተ) መሠረት ነው ፡፡ ለመላው ህብረተሰብ የሕግ ደንቦችን ማህበራዊነት በተመለከተ አስገዳጅነቱ የሚያመለክተው ሰዎች የክልል ወይም የዜግነት እንደሆኑ ነው ፡፡
የንድፈ-ሀሳብ እና የተግባር መስተጋብር
በሕግ አውጭዎች የሕግ ድንጋጌዎች የመፍጠር መሠረታዊ መርሆ በአሰጣጣዮቻቸው እና በኅብረተሰቡ እውነታዎች መካከል አስገዳጅ በሆነ የአቅርቦት አቅርቦት ላይ የተመሠረተ ነው (ከሕጋዊው ይዘት ጋር የሚዛመደው) ፡፡ ዛሬ የሁሉም የዓለም ሀገሮች የሕግ ተቋማት በሕጋዊ ደንቦች የሚወሰኑ ብዙ ጉድለቶች እንዳሉት በጣም ግልፅ ነው ፡፡ በተጨማሪም ፣ እስከ አሁን ድረስ በአካዳሚክ አከባቢም ሆነ በተግባራዊ መዋቅሮች መካከል የሕግ የበላይነትን የመረዳት ዘዴን በተመለከተ ግልጽ ውይይት አለ ፡፡
በሕግ መስክ ውስጥ ያሉ አንዳንድ ስፔሻሊስቶች በሚያነቡበት ጊዜ የሕጋዊ አሰራሮች ትርጉም ቃል በቃል ወይም በአጠቃላይ ተቀባይነት ባለው መልኩ መታየት አለበት ብለው ያምናሉ ፡፡ ሆኖም ግን ፣ ለትርጓሜዎች እና ለትርጓሜዎች ዝንባሌ ያላቸው ብዙ ተከታዮች እና አማራጭ መንገድ አሉ ፡፡ ማለትም ፣ አንድ አስፈላጊ ምክንያት በሌለበት ሁኔታ በእውነተኛ ሁኔታ ውስጥ በእውነተኛ ፍች ላይ በተጨባጭ በተገነቡ ትርጓሜዎች ላይ የበላይነት ሊኖረው ይችላል።
በተጨማሪም ፣ በሕጋዊ ደንቦች ትርጓሜዎች ውስጥ አስፈላጊ ቦታን የሚይዘው ሥነ ምግባራዊ ገጽታ ነው ፡፡ ከሁሉም በላይ ፣ ሕጋዊ ደንቦችን የሚተገበር አንድ የተወሰነ ሰው እንደ ትርጓሜው ቁጥጥር በሚደረግበት አካባቢ ባለው ወቅታዊ አመለካከት ይመራል ፡፡ ስለዚህ ፣ በግል እምነቱ ውስጥ ፣ በተወሰነ ደረጃ ፣ እሱ የቋንቋ ትርጓሜውን አይከተልም ፣ ግን በትክክል የባህሪው ሥነ-ምግባር ደንቦች።
ሆኖም ግን ፣ ለምሳሌ የባንኮች ዘርፍ ፣ የሕግ ደንቦች በጥብቅ ንባብ ሙሉ በሙሉ ሊስተካከሉ የሚገባቸው እንጂ ትርጓሜዎች ያሉ እንደዚህ ያሉ የሰው ሕይወት መስኮች አሉ ፡፡
የሕግ ደንቦች ምደባ
ከህጋዊ እይታ አንጻር የህግ ደንቦች ወደ አስገዳጅነት ፣ መከልከል እና መፍቀድ ይከፈላሉ ፡፡ የእነሱ ልዩነት በዘፈቀደ ነው። ስለዚህ ለምሳሌ ከፋይናንሳዊ መስክ የተወሰኑ የሕግ ደንቦች ለማዕከላዊ ባንክ የንግድ የገንዘብ አደረጃጀቶችን ለመፈተሽ የሚያስችሉት ሲሆን በሌላ በኩል ደግሞ ይህ አሰራር መከናወን ያለበት በቂ ምክንያት ከወጣ በኋላ ብቻ ነው ፡፡ በሕግ ድርጊቶች መሠረት የደንቦች አወቃቀሮች ብዙውን ጊዜ አፅንዖት መስጠት በሚፈቀዱ ድንጋጌዎች ላይ ሊያተኩር የሚችልባቸውን የተወሰኑ የድርጊቶች ቅደም ተከተል ያመለክታሉ ፣ ግን በልዩ ሁኔታዎች መሠረት አስገዳጅ ደንቦችን መመራት አስፈላጊ ነው ፡፡ የዋልታ ሁኔታም ይቻላል ፡፡
ከዚህ በላይ ከተጠቀሰው የሕግ ድንጋጌዎች ምደባ በተጨማሪ ሌላም አለ ፣ በዚህ መሠረት በሚከተሉት ይከፈላሉ-የመወገጃ ፣ አማራጭ እና አስገዳጅ ፡፡ የመጀመሪያው ዓይነት የሕግ ድንጋጌዎች የሕግ አውጭ ድንጋጌዎችን ለመጠቀም ኃላፊነት ላለው ርዕሰ ጉዳይ የተወሰነ ነፃነትን ያመለክታል ፡፡ በዚህ ሁኔታ ውስጥ የቅድሚያ አመክንዮ ተገቢ ነው ፣ ይህም ከተለመደው አተገባበር ወይም ጥቅም ላይ መዋል ከሚፈቀደው መካከል የሚመርጥ ነው ፡፡ አስገዳጅ ደንቦች እንደ ቃል በቃል ትርጉማቸው በጥብቅ ጥቅም ላይ ይውላሉ ፡፡ እና አማራጮቹ የተደነገጉትን ድንጋጌዎች አተገባበር የማያካትት አማራጭ አማራጭን ይፈቅዳሉ ፡፡
የሁለቱ ዓይነቶች ምደባ ትስስር የሚከናወነው እንደ አንድ ደንብ እርስ በእርሳቸው በሚዛመዱበት መንገድ ነው-አስገዳጅ እና የተከለከለ ፣ አስገዳጅ እና አማራጭ ፣ ኃይል ሰጭ እና አኗኗር ፡፡
ህብረተሰቡ የሚቀበላቸው የሕግ ደንቦች ምሳሌዎች
በዲሞክራቲክ አገሮች የሕግ የበላይነት ዋናው መገለጫ የእነሱ መነሻ ማህበራዊ ባህሪ ነው ፡፡ ይኸውም የሕግ ደንቦችን ማፅደቅ የተመሰረተው በኅብረተሰቡ አነሳሽነት ላይ ነው ፡፡ ግንኙነቱ እንዴት እንደሚስተካከል የሚወስነው ህብረተሰቡ ነው ፡፡ ለምሳሌ እንደ ታዋቂ ስብሰባ ወይም እንደ ሪፈረንደም ያሉ እንደዚህ ያሉ ቀጥተኛ ደንቦችን ይተገብራሉ ፡፡ ቀጥተኛ ያልሆኑ የሕግ ደንቦችን የሚገልጹ ቅርጾችን በተመለከተ በፓርላማው በኩል በደንብ የሰለጠነ የሕግ አውጭ ተነሳሽነት አለ ፡፡
በመንግስት መዋቅሮች ደረጃ እና በህብረተሰቡ ቀጥተኛ ተሳትፎ የሕግ ደንቦች ወደ ድምር ተደባልቀዋል ፣ ይህም የሕግ ስርዓት ነው ፡፡ የእሱ ምንጮች በጣም የተለያዩ ማህበራዊ ቡድኖችን ጨምሮ ሁሉንም ሂደቶች ይቆጣጠራሉ። ምንም እንኳን የእነዚህ ማህበራዊ ቅርጾች ልዩ ልዩ ብዝሃነቶች ቢኖሩም ፣ በዚህ ጉዳይ ላይ ያሉ ሁሉም የህግ ደንቦች (ደረጃዎች ፣ ድርጊቶች ፣ አሰራሮች ፣ መመዘኛዎች ፣ ወዘተ) ከማህበራዊ እና ከዘርፉ ትኩረት አንድ ነጠላ ስርዓት ጋር ይዛመዳሉ ፡፡
የስልጣን ክፍፍልን መርሆ ከተመለከትን ፣ መንግስት የህግ ደንቦችን አሠራር ከማረጋገጥ ባሻገር እንዴት ተግባራዊ እንደሚሆኑ እና በሚያሳድጉበት እና በሚተገብሩት ስርዓት ውስጥ እንዴት በንቃት እንደሚሳተፍ በግልፅ መረዳት ይችላል ፡፡ በሕግ ደንቦች ልማት ውስጥ የተሳተፈው የሕግ አውጭው (ከሦስቱ አንዱ ፣ አስፈጻሚውን እና የፍትሕ አካላትንም ይጨምራል) ነው ፡፡
የሕግ ሥርዓቱ በሚዳብርባቸው ክልሎች ሕጉን በሌሎች ሕጎች መተካት አይፈቀድም ፣ መነሻውም ከሥልጣን ተቋማት በላይ ነው ፡፡ ሆኖም በሩሲያ ፌደሬሽን የፍትሐ ብሔር ሕግ ውስጥ አንድ ሰው እንደዚህ ያሉትን ተቃርኖዎች ማግኘት ይችላል (በክፍለ-ግዛቱ የሕግ ሕጎች እና በክልሎች ወጎች መካከል) ፣ የፍትሐ ብሔር ሕግ ኮንትራቶች በጥብቅ በተረጋገጡ ቅጾች ብቻ ሳይሆን በንግድ ልማዶችም መሠረት መፈረም ይችላሉ ፡፡ አሁንም ቢሆን በማህበረሰብ ውስጥ በአጠቃላይ በአጠቃላይ በተናጥል በማኅበራዊ ቡድኖች ውስጥ የባህሪ መመዘኛዎች ዋነኛው ምንጭ ሲቪል ሕግ ነው ፡፡
በአንዳንድ ግዛቶች የሕግ ሥርዓቱ ልዩ ባህላዊና ታሪካዊ ባህሎች ያሉት የፍትሕ ሥርዓት በሕግ አውጭና አስፈጻሚ ኃይሎች ላይ እንዲስፋፋ ያስችለዋል ፡፡ ግን ይህ በዓለም ላይ እንደ የሕግ ደንቦች ሰፊ አተገባበር ተደርጎ ሊወሰድ አይችልም ፡፡
የሕግ ደንቦች ባህሪዎች
የአንዳንድ ግዛቶች ሕጋዊ ደንቦች በልዩ ልዩ ሥርዓቶች ውስጥ የተለያዩ አተገባበር ሊኖራቸው ይችላል ፡፡ ሆኖም ፣ በአጠቃላይ ብሔራዊ አጠቃላይነቱ ፣ የመመዘኛዎች ስርዓት በዓለም አቀፍ ደረጃ ለአንድ የሕግ አውጭነት ተነሳሽነት የተገዛ ነው። ባደጉ የአለም ሀገሮች ውስጥ የሮማኖ-ጀርመናዊ እና የአንግሎ-ሳክሰን የህግ ደንቦች ጥቅም ላይ ይውላሉ ፡፡
በመጀመርያው አማራጭ ፣ የተሟሉ የሕግ ደንብ ምንጮች ጥቅም ላይ ይውላሉ ፣ በተሟላ መልኩ ለደንቡ ተገዢዎች በጣም የተወሰኑ ህጎች ማዕቀፍ ያዝዛሉ ፡፡ ይህ በሚመለከታቸው ኮዶች መሠረት እና ለሁሉም የወንጀል ሕግ ደንቦች ለሁለቱም ለሲቪል ሕግ ይሠራል ፡፡ የፓርላሜንታዊ እና የስራ አስፈፃሚ አካላት ግልጽ የበላይነት አለ ፡፡ ህጎችን የማፅደቅ ስርዓት ሙሉ በሙሉ የተወሰነ የቁጥጥር አሰራርን የሚያመለክት ሲሆን በዚህ ወቅት አስፈላጊዎቹ ስምምነቶች እና ውይይቶች የሚከናወኑበት ነው ፡፡
የአንግሎ-ሳክሰን የሕግ ደንቦች ሞዴል በዳኝነት ቅድመ-ሁኔታ ላይ የተመሠረተ ነው ፡፡ በዚህ ሁኔታ በኩባንያው ሊፈፀሙ ወደሚችሉ የፍትህ ተግባራት አዳዲስ የሕግ ደንቦችን የሚያስተዋውቅ ተገቢውን የፍርድ ቤት ችሎት ነው ፡፡ ስለዚህ ይህ ሞዴል የህጋዊ ደንቦች ምንጭ እንደመሆኑ በዳኝነት ውሳኔዎች በትክክል ይከናወናል ፡፡ በአሜሪካ ፣ በካናዳ እና በእንግሊዝ ውስጥ ጥቅም ላይ ይውላል ፡፡
